Een sleepbare, registrerende elektrische zoutgehalte- en temperatuurmeter voor gebruik op zee. Onder de naam ‘zoutgehalteschrijver’ wordt het instrument vermeld in (1). In de praktijk vaak Dorrestein-vis genoemd naar Richard Dorrestein (1915-1991). [klik voor een groter beeld]
Links: “Dorrestein-vis” met registratieapparatuur. Bron: (2)
Rechts: “Dorrestein-vis”, zonder registratieapparatuur. Foto: KNMI (Frits Koek, 2010) Het instrument werd op het KNMI ontwikkeld in de vijftiger jaren van de vorige eeuw en gebruikt bij een aantal onderzoekingen in de Nederlandse estuaria.
Locatie Huidige locatie is in het ‘oude instrumenten-depot’ van het KNMI in De Bilt. De toestand is echter zorgwekkend. Vooralsnog ontbreekt het aparte registratieapparaat.
Uitvinder/Fabrikant
De Dorrestein-vis is ontwikkeld en gebouwd door de technische dienst van het KNMI. Waarschijnlijk is er slechts één exemplaar gebouwd onder verantwoordelijkheid van Richard Dorrestein, medewerker KNMI (1949-1980), Hoogleraar Oceanografie Utrecht (1970–1980). De opzet was afkomstig van R.R. Vierhout, medewerker KNMI (1947-1950) (2). Bouwjaar, Type/serienummer 1955. Niet bekend. Principe: Door een buis met koolstofelektroden stroomt het water. De elektrische weerstand van het water en van een temperatuurgevoelige weerstand worden gemeten en aan boord servomechanisch geregistreerd. De invloed van de temperatuur op het zoutgehalte van het zeewater wordt in een Wheatstone-brug gecompenseerd. De nauwkeurigheid van de saliniteitsmeting was ca. 0,1 promille, en regelmatige kalibratie met titraties was nodig, in verband met vervuiling van de elektroden. Voor een gedetailleerde beschrijving, zie (2) en (3). Gebruik: De zoutgehalteschrijver is getest tijdens een tocht in de Zuidelijke Noordzee aan boord van het Duitse onderzoekingsschip Gauss (1) en onder meer gebruikt bij het Eemsonderzoek(1954, 1956) (4) en tijdens een verkenningstocht in het Deltagebied in 1957 met de Max Weber van het Zoölogisch Station. Referenties:
Leo Otto en Frits Koek |